De heilige graal van prognostiek bij patiënten met nekklachten

25 september 2024

De wetenschapsrapporter is enthousiast over het onderzoek van Martine Verwoerd.

In de ideale wereld willen we als manueel en fysiotherapeuten twee dingen bereiken; patiënten mogen geen persisterende klachten ontwikkelen én in de tussentijd klachtenvrij worden. Een complexe combinatie, omdat klachtenreductie soms kan leiden tot het continueren van de bestaande leefstijl en gedrag. Daardoor komt de klacht terug en wordt persisterend. Als we zouden weten welke factoren een voorspellende functie hebben voor de transitie van acute klachten naar persisterende klachten, dan zouden we ons daar voortaan op kunnen focussen. Er bestaan veel studies over het bovenstaande. In Utrecht is er nieuw licht, dat zeer relevant is voor ons manueel therapeuten: de PhD van Martine Verwoerd. Martine is zeer betrokken bij de manuele therapie. Wetenschappelijk, in het onderwijs en voor de NVMT. En ook haar  medeauteurs zijn geen onbekenden in het domein van manuele therapie.

In haar meest recente artikel beschrijft Martine de ontwikkeling en interne validatie van een multivariabel prognostisch model dat chronische pijn kan voorspellen na een nieuwe episode van niet-specifieke idiopathische, niet-traumatische nekpijn. Het onderzoek is van groot belang voor fysiotherapeuten, want het stelt ons in staat om betere, geïnformeerde beslissingen te nemen, op basis van prognostische factoren die mogelijk beïnvloedbaar zijn binnen de fysiotherapeutische praktijk.

In de studie zijn 603 deelnemers opgenomen met acute of subacute nekpijn met een duur van maximaal 12 weken. De onderzoekers verzamelden gegevens over diverse prognostische factoren, waaronder demografische kenmerken (leeftijd en geslacht), pijnsymptomen, werk gerelateerde factoren, psychologische en gedragsfactoren en de relatie met de therapeut. Deze factoren werden bepaald aan de hand van eerder werk van Martine en haar collega’s: een Delphi en een systematische review. De uitkomst (de voorspelling) was de aanwezigheid van chronische nekpijn, gedefinieerd als een NPRS score van ≥3 op alle drie de tijdstippen van meten: 6 weken, 3 maanden en 6 maanden na inclusie.

De resultaten laten zien dat 10% van de deelnemers chronische nekpijn ontwikkelde (wat positiever is dan verwacht). De belangrijkste prognostische factoren in het uiteindelijke model waren geslacht, pijnintensiteit, gerapporteerde pijn in andere lichaamsregio’s, hoofdpijn sinds en voorafgaand aan de nekpijn, werkhouding, arbeidstoestand, ziekteperceptie over pijnidentiteit en herstel, behandelopvattingen, stress en zelfeffectiviteit. De uitkomst wijst op de grote rol van zowel modifiable als non-modifiable factoren in de ontwikkeling van chronische pijn.

De klinische implicaties van het prognostische model zijn zoals gezegd aanzienlijk. Fysiotherapeuten kunnen het model gebruiken om de waarschijnlijkheid van het ontwikkelen van chronische pijn bij patiënten te evalueren en gericht te handelen op de factoren. Bovendien benadrukt het onderzoek het belang van een biopsychosociaal model bij de behandeling van nekpijn. Het onderzoek laat zien dat psychologische factoren – zoals ziekteperceptie en zelfeffectiviteit – cruciaal zijn voor herstel. De uitkomst versterkt de noodzaak voor fysiotherapeuten om niet alleen de fysieke symptomen van pijn te behandelen, maar ook aandacht te besteden aan de emotionele en sociale context van de patiënt.

De bevindingen van de studie kunnen bovendien worden gebruikt om bewustzijn te creëren over de noodzaak van preventieve maatregelen. Door patiënten voorlichting te geven over de identificatie en aanpak van modificeerbare factoren, bijvoorbeeld werkhouding en stressmanagement, kunnen fysiotherapeuten bijdragen aan het verminderen van de incidentie van chronische pijn. Een manier van behandelen die  uiteindelijk kan leiden tot een lagere zorglast en verbeterde kwaliteit van leven voor patiënten.

In het artikel wordt externe validatie van het model aanbevolen. Andere studies en praktijken zullen het model moeten testen, bij verschillende populaties, om de generaliseerbaarheid en effectiviteit te bevestigen.

Maar al met al kunnen we vaststellen dat het gebruik van dit prognostische model in de dagelijks praktijk bij kan dragen aan een gepersonaliseerde en effectieve behandeling van nekpijn.

Bron (open acces): Verwoerd MJ, Wittink H, Maissan F, et al. Development and internal validation of a multivariable prognostic model to predict chronic pain after a new episode of non- specific idiopathic, non-traumatic neck pain in physiotherapy primary care practice. BMJ Open 2024;14:e086683. doi:10.1136/bmjopen-2024-086683