Prehabilitatie door Zorginstituut Nederland geduid als (nog) geen vergoede zorg

28 maart 2024

Ondanks veelbelovende resultaten heeft Zorginstituut Nederland (ZiN) besloten om prehabilitatie, een intensief traject om patiënten fit te krijgen voor een operatie, niet op te nemen in de basisverzekering. De voortgang van prehabilitatie komt nu bij de ziekenhuizen die ermee werken, in gevaar.

Momenteel werkt eenderde van de Nederlandse ziekenhuizen met prehabilitatie, vooral bij mensen met darmkanker. In een persbericht schrijft Fit4Surgery, een stichting met artsen, paramedici, patiënten en wetenschappers die het belang van prehabilitatie zien, dat zij teleurgesteld is over het negatieve standpunt van ZiN. Ook het KNGF benadrukt, evenals Fit4Surgery, dat de beslissing van ZiN niet inhoudt dat prehabilitatie niet effectief zou zijn. Linda Heusden-van Scholtalbers, fysiotherapeut en bestuurslid van zowel Fit4Surgery als het KNGF: “Veel studies, zoals zeer recent in de European Journal of Surgical Oncology, laten zien dat een fittere patiënt na de operatie minder vervelende complicaties krijgt, eerder naar huis kan, en sneller herstelt. Prehabilitatie betaalt zichzelf dus terug.” Het KNGF publiceerde vorig jaar een handreiking over de rol van fysiotherapie bij prehabilitatie.

ZiN: bewijs nog niet sterk genoeg

ZiN heeft onderzocht of het effect van prehabilitatie op ernstige complicaties bij kwetsbare patiënten met darmkanker voldoende bewezen is. Volgens ZiN is het niet aangetoond dat deze patiënten minder risico lopen op ernstige complicaties, en ook niet dat ze sneller herstellen of meer kwaliteit van leven ervaren na hun operatie. De conclusie van ZiN is dat op basis van de door hen gestelde uitgangspunten het bewijs nog niet sterk genoeg is. Bewezen effectiviteit is voor ZiN het belangrijkste criterium of zorg via de basisverzekering wordt vergoed.

Verder geeft ZiN aan dat sommige onderdelen uit het prehabilitatie-programma, zoals stoppen met roken, al vergoed worden vanuit de basisverzekering. Een deel van wat Fit4Surgery wil, kan dus al. Maar een essentieel onderdeel kan nog niet en dat is fysiotherapie. Dat onderdeel kost de verzekeraar 400 euro per patiënt.

Fit4Surgery: onderzochte patiëntengroep te beperkt

Fit4Surgery vindt dat ZiN naar een te beperkte groep patiënten heeft gekeken. De voordelen van prehabilitatie voor een grotere groep patiënten met darmkanker zijn er wel, stelt de stichting. Bovendien staat de evaluatie van de uitkomsten van een groot onderzoek onder duizend patiënten in twintig Nederlandse ziekenhuizen gepland voor dit voorjaar. Fit4Surgery was graag betrokken bij het kiezen van de uitgangspunten van het ZiN. “Dat alleen naar ernstige complicaties is gekeken, is vreemd. Daarmee worden de meest voorkomende complicaties na een operatie, zoals niet-chirurgische complicaties aan hart, long of weke delen, die een grote impact hebben op de kwaliteit van leven, niet meegenomen”, aldus de stichting.

Marian Kaljouw: prehabilitatie juist voorbeeld van zinnige zorg

Ook Marian Kaljouw, senator in de Eerste Kamer en ambassadeur van Fit4Surgery, is teleurgesteld. “Bij prehabilitatie wordt zorg gegeven die nodig is”, vertelt de oud-voorzitter van de Nederlandse Zorgautoriteit aan Zorgvisie, “de essentie van passende zorg.” Is dit nu het einde van prehabilitatie in Nederland? Nee, zegt Fit4Surgery. Individuele verzekeraars en zorgaanbieders kunnen het uit eigen zak betalen. Het Maxima Medisch Centrum gaat hiervoor de eigen reserves gebruiken, zo meldde chirurg Gerrit Slooter eerder deze maand in het Eindhovens Dagblad. Daarnaast is er nog altijd de weg via medische richtlijnen. Kaljouw: “Het gaat gewoon gebeuren, maar het tempo gaat frustrerend langzaam en je kunt je afvragen of we ons dat nu kunnen veroorloven. Er komt een tijd dat de evidentie zo groot is, dat het niet meer verantwoord is om het niet te doen.”

Bestuursvoorzitter Fit4Surgery geeft duiding in Tijd voor MAX

Gisteren ging bestuursvoorzitter van Fit4Surgery Baukje van den Heuvel bij Tijd voor MAX in gesprek over prehabilitatie en de negatieve duiding van ZiN. Kijk het fragment hier terug.

Bron: Skipr