Verslag NPSN congres door Gina Biervliet
Op vrijdag 15 november was ik aanwezig bij het congres van het Netwerk Psychosomatiek Nederland (NPSN). Een Netwerk dat zicht richt op psychosomatiek (fysio- en oefen) therapeuten die mensen behandelen met aanhoudende lichamelijke klachten (ALK). Het thema luidde: van puberteit tot volwassenheid; het brein, zelfbeeld en stress.
De algemene ontwikkeling van het brein en de invloeden van interne en externe factoren op de hersenen spreken mij enorm aan. Het wekt zowel mijn belangstelling op professioneel vlak, als docent fysiotherapie – psychosomatisch fysiotherapeut, als op persoonlijk vlak in mijn rol als moeder van een dochter waarbij de puberteit nadert.
Redelijk open-minded stapte ik de “schaapskooi” op het landgoed van Drakenburg, te Baarn binnen. Een prachtige ruime vergaderzaal midden in het bos. Alle stoelen waren bezet en de blik van de mensen was gericht op een groot scherm waar de spreker voor stond. Ik verwachtte een voordracht van de sprekers met ondersteunende slides.
De dagvoorzitter opende het congres met de tekst; “kinderen kunnen alleen emoties reguleren die ze zijn toegestaan te mogen hebben”. Gevolgd door enkele cijfers over het aantal psychische stoornissen onder jongeren. De omstandigheden waaronder de huidige generatie opgroeit. De invloed van sociale media op het zelfbeeld. En over de beschermende opvoeding van ouders enzovoort. Het is duidelijk dat niet alle jongeren zorgeloos de puberteit doorkomen!
De eerste spreker neuropsycholoog drs. Marald Mens heeft mij van alle sprekers het meest geïnspireerd. Kennisdeler pur sang, theoretische concepten over het brein werden middels een metafoor, makkelijk te begrijpen. Met name de nuance die hij aanbracht over reeds bekende informatie, zoals de score op mentale gezondheid bij jongeren en over de prefrontale cortex, kon ik erg waarderen.
Zo leefde bij mij de aannamen dat de cijfers over de mentale gezondheid van Pubers alarmerend waren. Maar uit de cijfers van het Trimbos instituut en RIVM is op te maken dat het gelukkig met een groot deel van de jongeren wel goed gaat! Echter is er ook een groep jongeren met zeer ernstige mentale problemen.
En zoals wellicht voor vele bekend zijn in de puberteit vrienden heel belangrijk, maar dat het spiegelen bijdraagt aan het ontwikkelen van hun identiteit en zelfbeeld was voor mij nieuw. Daarnaast helpen vriendschappen ook bij de sociaal-emotionele ontwikkeling. En laat nu juist het emotiecentrum in het brein van de puber overuren maken.
Dit bevestigd maar weer hoe belangrijk het is om ook die laatste S van de SCEGS goed uit te vragen. En dat we naast een goede evidence based inhoudelijke interventie ook moeten blijven investeren in de therapeutische relatie waarin we immers ook veel spiegelen.
In zijn voordracht verwees hij naar pedagoog en onderzoeker Pedro de Bruyckere, die vrij vertaald, schreef dat een stimulerende omgeving een gunstige invloed heeft op het floreren van genetica bijvoorbeeld het IQ. Maar dat het negatieve effect van de omgeving waarin een tiener opgroeit, groter wordt naarmate de omstandigheden waarin iemand leeft, slechter zijn. Het tweede deel van zijn presentatie ging over de invloed van emoties bij motivatie. Waarin hij verwees naar het S.C.A.R.F. model van neurowetenschapper David Rock (2008). Het beschrijft vijf sociale domeinen die een dreiging of beloningsreactie in ons brein activeren. S.C.A.R.F. staat voor; Status (aanzien / waardering), Certainty (zekerheid, regie en grip), Autonomie (beslissingsruimte), Relatedness (verbondenheid) en Fairness (rechtvaardigheid). Een praktisch model die je naar mijn inziens ook zou kunnen inzetten bij het stimuleren van gedragsverandering bij onze patiënten.
De tweede spreker, Pia Crul is faalangst trainer vanaf 1997. Ze bracht een schat aan praktijkervaring met zich mee. In haar ‘Lefgasten methode’ herkende ik een combinatie van psycho-/ stress-educatie en cognitieve gedragstherapie.
Ze beschreef faalangst als ‘blokkadestress’, wat op verschillende wijze tot uiting zou kunnen komen, namelijk als psychosomatische klachten én als cognitieve-, sociale-, motorische- en verbogen blokkades.
De verschillende suggesties die ze gaf als tegen gedachten vond ik mooi en inspirerend. Met name die voor perfectionisme “ik mag leren van fouten, ik ben iemand met talent, discipline en wilskracht. Meer informatie is te vinden op haar website: De Lefgasten methode – Lefgasten.
Van experts in Psychomotore Therapie, dr. Jooske van Busschbach, lector PMT Hogeschool Windesheim & dr. Lia van der Maas, psychomotorisch therapeut, kreeg ik een mooie praktijkervaring mee. We deden een PMT oefening gericht op het voelen van veiligheid in de ruimte. Waarin de activiteit als middel werd ingezet om de ervaringen in het lichaam bespreekbaar te maken én daarmee ook meer lichaamsbewustwording te creëren. Graag verwijs ik naar het onderzoek van Lia van der Maas voor de onderbouwing van PMT bij aanhoudende pijnklachten: Psychomotor Therapy in Chronic Pain Rehabilitation Enhancing body awareness in multidisciplinary treatment – Vrije Universiteit Amsterdam
De dag werd afgesloten door slaapoefentherapeut Francis Lanen, hierbij werd mij wederom duidelijk wat het belang van leefstijl waaronder slaap, op de gezondheid van jongeren. Slaaplessen, het zelfhulpboekje voor mensen met slaapproblemen.
Kortom een dag met voldoende variatie in wetenschappelijke kennisoverdracht en praktische toepassingen van diverse methode voor in de praktijk.
