Wetenschapsrapporter – Psychologisch geïnformeerde fysiotherapie

24 maart 2025

Een recent gepubliceerde studie geeft inzicht in een complex deel van ons vak. De studie onderzoekt de effectiviteit van persoonlijk afgestemde psychologisch geïnformeerde fysiotherapie voor patiënten met nekpijn en de rol van ziekteperceptie tijdens dit proces.

 In een herhaalde enkelvoudige casestudie (SCEDS) werden 14 patiënten met niet-specifieke nekpijn en een gemiddeld tot hoog risico op chronificatie behandeld met een interventie gericht op het aanpakken van ongunstige ziektepercepties en disfunctioneel bewegingsgedrag. De uitkomsten omvatten veranderingen in de algemene effectiviteit, functie, pijnintensiteit en zelfeffectiviteit. De resultaten toonden een geleidelijke verbetering aan tijdens en na de behandeling, waarbij veranderingen in de ziektepercepties een significante mediërende rol speelden in de effectiviteit van de interventie.

Het onderzoek maakte gebruik van een herhaalde meetmethode die zeer verfrissend is en afwijkt van de vaak gebruikte RCTs. Deze methode vergroot de flexibiliteit en daarmee een betere en persoonsgerichte afstemming (maar: potentieel bias door gebrek aan controle). De studie omvatte een baseline-fase, interventiefase en een follow-up fase. Tijdens de interventiefase kregen patiënten 4 tot 7 behandelsessies aangeboden, tijdens deze sessies maakten fysiotherapeuten gebruik van de principes van cognitieve functionele therapie. De resultaten lieten zien dat patiënten verbeteringen rapporteerden in het algemeen welzijn, de functie en pijnintensiteit. Deze verbeteringen bleven of namen zelfs toe bij de follow-up, wat wijst op de duurzaamheid van de effecten van de behandeling.

Een belangrijk aspect van de studie was de mediërende rol van veranderingen in ziekteperceptie, zoals “identiteit”, “bezorgdheid”, “persoonlijke controle”, “gevolgen” en “emotionele respons”. Deze dimensies verklaarden ongeveer 35% van de verbetering in de algemene effectiviteit. De resultaten suggereren dat het aanpakken van ongunstige ziekteperceptie een waardevol onderdeel is van de behandeling van patiënten met chronische of recurrente, niet-specifieke nekpijn. De uitkomsten kunnen fysiotherapeuten helpen bij het ontwikkelen van meer gerichte en effectieve behandelingsstrategieën. Patiëntgerichte communicatie, een pijndialoog, zal steeds meer op de voorgrond moeten komen binnen ons vak.

De studie benadrukt het belang van een biopsychosociale benadering in de fysiotherapie, waarbij niet alleen de fysieke symptomen, maar ook de psychologische en sociale factoren van een patiënt worden meegenomen in de behandeling. Toekomstig onderzoek is nodig om de kosteneffectiviteit van deze benadering ten opzichte van gebruikelijke zorg verder te evalueren, maar de resultaten bieden een waardevolle basis voor de implementatie van psychologisch geïnformeerde fysiotherapie in de klinische praktijk.

Bron:
Kragting, M., Voogt, L., Pool-Goudzwaard, A. L., Twisk, J. W. R., & Coppieters, M. W. (2025). The effectiveness of psychologically-informed physiotherapy for people with neck pain and the mediating role of illness perceptions: a replicated single-case experimental design study. Disability and rehabilitation, 1–14. Advance online publication. https://doi.org/10.1080/09638288.2024.2442076

Beetsma, A. J., Paap, D., Pool, G., Reezigt, R. R., de Ruiter, E., Hobbelen, H. S. M., & Reneman, M. F. (2024). Meaningful contributions of rehabilitation for people with persistent pain; a reflexive thematic analysis. Disability and rehabilitation, 1–12. Advance online publication. https://doi.org/10.1080/09638288.2024.2367602