Ga naar de inhoud

Specialisatie

Na je hbo-opleiding Fysiotherapie kun je je differentiëren en/of specialiseren. Bij differentiëren verbreed je je professionele kennis over een bepaald lichaamsonderdeel of ziektebeeld. Bij het specialiseren verdiep je je in een specifiek deel van de fysiotherapie.

vrouw staat voor flipover

Specialisaties

Bij het specialiseren verdiep je je in een specifiek deel van de fysiotherapie. We onderscheiden de volgende specialismen binnen de fysiotherapie:

Arbeidsfysiotherapeuten en bedrijfsfysiotherapeuten zorgen ervoor dat mensen op een gezonde manier kunnen werken. Ze voorkomen en behandelen klachten die te maken hebben met werk. Vaak hebben klachten te maken met de werkhouding, de werkplek, taken, werkduur en de organisatie van het werk. De arbeidsfysiotherapeut informeert, adviseert en behandelt de individuele medewerker met als doel klachten en verzuim te voorkomen. Naast fysiotherapie kan de behandeling ook bestaan uit een (re-integratie)trainingsprogramma, een instructietraining op de werkplek of een werkplekonderzoek.

De bekkenfysiotherapeut richt zich op mensen met problemen in het bekken, de lage rug, buik en bekkenbodem. Dit kunnen zowel mannen en vrouwen als kinderen zijn. Veel klachten zijn te verhelpen, maar mensen hebben door schaamte vaak moeite om met deze klachten bij een zorgverlener aan te kloppen. Als ze over die schaamte heen stappen, blijkt het leven weer veel prettiger te worden. De bekkenfysiotherapeut helpt bij het leren herkennen, trainen en ontspannen van de spieren rondom het bekken. Daarbij kan gebruik worden gemaakt van speciale apparatuur. De bekkenfysiotherapeut adviseert over houding, belasting, toiletgedrag, drink- en eetgedrag en ondersteunende hulpmiddelen zoals een bekkenband. Ook voor klachten en vragen op seksueel gebied kunnen patiënten bij de bekkenfysiotherapeut terecht. Tevens is alleen een bekkenfysiotherapeut bevoegd en deskundig om een inwendig onderzoek te doen.

Naarmate mensen ouder worden, is de kans groter dat ze klachten krijgen of minder mobiel zijn. Kort gezegd: ouderdom komt met gebreken. Dat geldt zeker voor mensen die niet meer voldoende (kunnen) bewegen. Speciaal voor kwetsbare ouderen en voor mensen op hoge leeftijd met complexe gezondheidsproblemen, is er de geriatriefysiotherapeut. De fysiotherapeut behandelt ook patiënten die ouderdomsverschijnselen hebben die worden veroorzaakt door een ziekte of een aandoening. Denk hierbij aan een beroerte, dementie, een gebroken heup of Parkinson. Patiënten krijgen vooral oefentherapie om zo zelfstandig en mobiel mogelijk te blijven. De geriatriefysiotherapeut adviseert en begeleidt ook gezinsleden en eventuele mantelzorgers.

Hart- en vaatziekten en ziekten van de longen en luchtwegen komen heel veel voor. Deze aandoeningen hebben grote gevolgen voor de kwaliteit van leven. Onderzoek wijst uit dat deskundige begeleiding en training noodzakelijk zijn bij veelvoorkomende aandoeningen, zoals hartfalen en COPD. De hart- vaat- en longfysiotherapeut helpt patiënten bij het verbeteren van hun conditie met oefeningen en/of het aanleren van ademhalingstechnieken. Door deze oefeningen krijgen mensen het gevoel dat ze weer wat meer controle hebben over hun aandoening. Fysiotherapie helpt ook om levensgewoonten positief te veranderen. Bewegen is dé manier om de kans op hart- en vaatziekten te verkleinen. Mensen die hartproblemen hebben (gehad) kunnen bij een fysiotherapeut terecht voor revalidatie en training. Sommige fysiotherapiepraktijken bieden een beweegprogramma aan dat speciaal voor (ex)hartpatiënten is ontwikkeld.

De kinderfysiotherapeut behandelt kinderen tussen de 0-18 jaar waarbij de ontwikkeling van het bewegen achterloopt of problemen met bewegen hebben. Dat kunnen kinderen zijn die moeite hebben om mee te komen op lichamelijk vlak, maar ook op sociaal-emotioneel vlak. De behandeling bestaat vooral uit bewegingstherapie. Veel klachten en zorgen van ouders op het gebied van bewegingsproblemen kunnen ook andere oorzaken hebben. De kinderfysiotherapeut heeft daarom vaak contact met de huisarts, de kinderarts of andere behandelaars, zoals een logopedist, kinderpsycholoog of pedagoog.

De manueel therapeut specialiseert zich in onderzoek en behandeling van patiënten met klachten aan wervelkolom en gewrichten in armen en benen. Manuele therapie is geschikt voor klachten die, behalve met pijn, gepaard gaan met het slechter bewegen van een gewricht of gewrichten. Veel voorkomende klachten die de manueel therapeut behandelt, zijn hoofd-, nek- en schouderklachten met pijn die uitstraalt tot in de armen, klachten hoog in de rug met rib- en borstpijn, artrose van de heup en lage-rugklachten, eventueel met uitstralende pijn naar de benen. Gewrichten kunnen ook een te grote bewegelijkheid hebben. Dat kan leiden tot instabiliteit en klachten. De manueel therapeut kan een patiënt met specifieke trainingsadviezen leren gewrichten door spieren stabieler te maken.

De oedeemfysiotherapeut behandelt patiënten die last hebben van (lymf)oedeem, een abnormale ophoping van vocht in het lichaam. Oedeem komt onder meer voor bij kanker, bloedvatproblemen of littekens. Lymfoedeem kan ook een gevolg zijn van bestraling, chemotherapie, een operatie of een ongeval. De oedeemfysiotherapeut probeert de afvoer van vocht onder meer te stimuleren met oefentherapie. Hij maakt ook gebruik van manuele lymfdrainage. Daarnaast kan de oedeemfysiotherapeut bandages, tape en therapeutische kousen gebruiken om vochtophoping tegen te gaan of te zorgen dat de ontstane situatie stabiel blijft. Vaak werkt de oedeemfysiotherapeut samen met andere specialisten, zoals oncologen of chirurgen. Diverse oedeemfysiotherapeuten hebben zich ook gespecialiseerd in de oncologie.

De oncologiefysiotherapeut richt zich specifiek op stoornissen, beperkingen en participatieproblemen bij kankerpatiënten. Deze problemen kunnen het gevolg zijn van de aandoening zelf of van de medische behandeling. Denk hierbij bijvoorbeeld aan spanningsklachten, pijn, of verminderde spierkracht. Ook kunnen er problemen ontstaan in het uitvoeren van werk of hobby’s. De oncologiefysiotherapeut helpt in alle fasen van de ziekte: de curatieve, palliatieve of terminale. Elke fase vereist een specifieke behandeling door de oncologiefysiotherapeut, omdat de behandeldoelen verschillen. Daarnaast moet de patiënt op eigen wijze leren omgaan met de nieuwe situatie. De oncologiefysiotherapeut kan hierbij een ondersteunende rol vervullen of als coach in dit proces functioneren.

De orofaciaal fysiotherapeut wordt ook wel kaakfysiotherapeut of hoofdfysiotherapeut genoemd. De orofaciaal fysiotherapeut helpt bij problemen met de spieren en gewrichten in het hoofd of halsgebied en met het kauwstelsel. Orofaciaal fysiotherapeuten zijn geschoold in tandheelkundige aspecten, tinnitus (oorsuizen), duizeligheidsklachten en het evenwichtsorgaan, specifieke zenuwaandoeningen, kanker in het hoofd-halsgebied en specifieke stoornissen die te maken hebben met de nek. Ze werken nauw samen met huisartsen, tandartsen, gnathologen, mondhygiënisten, orthodontisten en medisch specialisten, zoals KNO-artsen, kaakchirurgen en neurologen.

De psychosomatische fysiotherapeut specialiseert zich in behandeling van klachten die met spanning of stress te maken hebben en met onbegrepen lichamelijke klachten. De samenhang tussen lichamelijke klachten en psychische overbelasting is vaak niet helemaal duidelijk. Zo kunnen psychosomatische klachten zich uiten in vermoeidheid of onbegrepen pijnklachten, duizeligheid en hoofdpijn, maar ook in spier- en gewrichtspijn, benauwdheid, hartkloppingen of druk op de borst. De psychosomatisch fysiotherapeut begeleidt bij het herstellen van het verstoorde evenwicht tussen spanning en ontspanning en tussen belasting en belastbaarheid. Hij betrekt de lichamelijke, psychologische en sociale aspecten bij de behandeling, waaronder leef- en werkomstandigheden. De psychosomatische fysiotherapeut werkt nauw samen met andere deskundigen zoals arts of specialist, psycholoog of bedrijfsarts.

De revalidatiefysiotherapeut werkt in een van de gespecialiseerde en wettelijk erkende revalidatie-instellingen met zowel jeugdige als volwassen revalidanten. De kern van de revalidatiefysiotherapie ligt in het voorkomen en verminderen van blijvende gevolgen van een ziekte, lichamelijk letsel of aangeboren afwijkingen. Klinische en poliklinische behandelingen behoren tot de mogelijkheden. De revalidatiefysiotherapeut werkt aan het herstel van activiteiten en participatie van de revalidant met als doel optimaal functioneren in de maatschappij. De wensen van de revalidant zijn leidend.

De sportfysiotherapeut speelt een belangrijke rol bij preventie, voorlichting en advies voor iedereen die wil gaan sporten. Hij begeleidt en adviseert ervaren sporters die hun sport op hoog niveau willen beoefenen. Ook ziet hij in zijn praktijk ouderen en kinderen bij wie sport onderdeel is van de therapie. De meeste klachten waarmee mensen naar de sportfysiotherapeut gaan, zijn blessures aan de knie, enkel en schouder. De therapie richt zich niet alleen op het herstel van deze gewrichten, maar kan ook bedoeld zijn om juist die lichaamsdelen te trainen die nog wel belastbaar zijn. De sportfysiotherapeut werkt vaak in een speciaal ingerichte praktijk of een sportmedische afdeling van het ziekenhuis. Steeds vaker werkt hij bij sportverenigingen en in dienst van sportbonden. Ook werkt hij veel en intensief samen met andere disciplines in de zorg, zoals sportartsen, chirurgen en sportmasseurs en met verantwoordelijken voor het arbobeleid bij bedrijven.

Fysiotherapie voor mensen met een verstandelijke beperking (VB) kenmerkt zich door het uitvoeren van diagnostiek en behandeling van een heel specifieke doelgroep. De cliënt met een VB heeft beperkte cognitieve vermogens (IQ onder de 60) en de sociale en emotionele ontwikkeling is vaak niet in harmonie met de kalenderleeftijd. Ook heeft de cliënt vaak specifieke ziektebeelden, syndromen en/of lichamelijke aandoeningen die een atypisch verloop (kunnen) hebben. Daarnaast is vaak sprake van multiproblematiek (meerdere ziektebeelden en/of aandoeningen). De VG-fysiotherapeut is een onderdeel van een groter multidisciplinair geheel en werkt nauw samen met de huisarts en/of AVG (Arts Verstandelijk Gehandicapten), de orthopedagoog, bewegingsagoog, diëtist en (persoonlijk) begeleiders.

De fysiotherapeut is gespecialiseerd in de zorg voor patiënten met acute, meervoudige en snel wisselende problemen zoals die bij patiënten in het ziekenhuis veelal voorkomen. De fysiotherapeut richt zich met name op het (adem)bewegingsapparaat. De therapeut maakt deel uit van een multidisciplinair team en heeft daarin een rol in het onderzoek en de behandeling van de patiënt. Het betreft meestal patiënten voor en na een operatie, bijvoorbeeld nieuwe heup of knie maar ook operaties aan bloedvaten en/of organen. Daarnaast heeft de fysiotherapeut een belangrijke rol in de identificatie van kwetsbare ouderen die opgenomen zijn in het ziekenhuis.

Drie fysiotherapeuten pratend in oefenzaal

Specialiseren via een masteropleiding

Door het volgen van een masteropleiding kun je je specialiseren. Wil je weten welke opleidingen geldig zijn voor registratie in deelregisters en/of aantekeningenregisters van het Kwaliteitsregister KRF NL?

Differentiëren: verbreden van kennis

Vanuit je professionele interesse wil je meer weten over specifieke aandoeningen. Dit begint met het volgen van cursussen, trainingen, workshops of lezingen. Je verbreed hiermee je professionele kennis, door te differentiëren op een bepaald lichaamsonderdeel of ziektebeeld. Je kunt hierbij denken aan bijvoorbeeld orthopedische aandoeningen, neurologische aandoeningen, wervelkolom of systemische aandoeningen.

vrouw met krullen geeft high five